ชาวอีสานโบราณย้ายไปอยู่แคว้นสุโขททัย

ชาวอีสานโบราณย้ายไปอยู่แคว้นสุโขททัย (ตัดตอนจาก “ผลการวิจัยเรื่องเมืองโบราณในอาณาจักรสุโขทัย” ที่เสนนอต่อสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศึกษา เมื่อพ.ศ.๒๕๓๐) บทความเรื่องนี้เน้นการสึกษาเรื่องเมืองนครไทยที่จังหวัดพิษณุโลก ซึ่งอาจารย์ศรีศักดิ์ วัลลิโภดม เสนอว่า เป็นเมืองราด ของพ่อขุนผาเมือง และต้องการชี้ให้เห็นถึง เส้นทางคมนาคมระหว่างอีสานเหนือกับลุ่มน้ำน่านที่มีส่วนผลักดันให้เกิด สุโขทัย เมื่อสิ้นยุคพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ แห่งกัมพูชาแล้ว “เขตสะสม” ที่อีสานเหนือก็เป็นอิสสระ และรู้จักต่อมาในชื่อ ศรีโคตรบูรหรือศรีโคตรบอง ที่มีเมืองเวียงจันทร์เป็นศูนย์กลางแห่งใหม่ ต่อมาได้ขยายการติดต่อค้าขายขึ้นไปทางเหนือตามลำน้ำโขง จนถึงหลวงพระบาง ส่วนด้านตะวันตกมีเส้นทางข้ามเทือเขาผ่านเมืองเลย เมืองนครไทย ลงลำน้ำน่าที่เมืองพิษณุโลก (เป็นเส้นทางคมนาคมที่มีมาแต่ดึกดำบรรพ์ที่กลุ่มชนลุ่มแม่น้ำโขงตอนบนใช้ เดินทางติดต่อกับบ้านเมืองแถวลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา) แล้วไปเชื่อมโยงกับเส้นทางสายอื่นๆเช่น ลำน้ำยม ลำนำปิง และแม่น้ำเจ้าพระยา ในที่สุดก็เกิดเป็นบ้านเมืองแว่นแคว้นสุดขทัยขึ้นมาบนเส้นทางคมนาคมสายนี้ ขณะที่ช่าวอีสานโบราณเคลื่อนย้ายข้ามเทือกเขาผ่านเมืองนครไทยลงไปตั้งถิ่น ฐานใหม่ในลุ่มแม่น้น่าน-ยม แล้วกลายเป็นประชากรแคว้นสุโขทัยต่อไปนั้น ก็มีกลุ่มชนกลุ่มอื่นๆเคลื่อนย้ายเข้าไปทดแทนยู่ในอีสานเช่นเดียวกัน (แอ่งอารยธรรมอีสาน ศรีศักดิ์ วัลลิโภดม น. ๒๘)